ΚΝΩΣΣΟΣ -Το λουτρο της Βασιλισσας

Read More

Ισοκράτους Ελένης εγκώμιον, 67-68

ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

ΘΕΜΑ 3^Ο

Ισοκράτους Ελένης εγκώμιον, 67-68

Λεξιλογικές επισημάνσεις:     

ομονοέω-ω: δείχνω ομόνοια

τρόπαιον: μνημείο

Συντακτικές παρατηρήσεις:

ποιησαμένπους, ομονοήσαντας, στήσασαν: παρ. 100

φυγών: παρ. 101,1

ώστε...ηξίουν, ώστε...των βαρβάρων: παρ. 165

Γραμματικές παρατηρήσεις:

ομονοήσαντας, ποιησαμένους, ηξίουν, κατώκουν, αφελέσθαι : παρ. 322-330

πόλεων, επίδοσιν: παρ. 111-112

Ασκήσεις:

11. ηξίουν, κατώκουν: Εγκλιτική αντικατάσταση στο πρόσωπο που είναι και χρονική αντικατάσταση στο β΄ενικό και γ΄πληθυντικό.

22. Τοσαύτην επίδοσιν, μεγάλας πόλεις: Να κλιθούν οι συνεκφορές.

33. αφελέσθαι: Να γίνει γραμματική αναγώριση και χρονική αντικατάσταση στο  α΄πληθυντικό.

Read More

Ασχίνου Κατά Κτησιφωντος, 253-254

ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

ΘΕΜΑ 2^Ο

Ασχίνου Κατά Κτησιφωντος, 253-254

Λεξιλογικές επισημάνσεις:

Κηρύττομαι = προκηρύσσομαι νικητής από τον κήρυκα

Συντακτικές παρατηρήσεις:

μέλλει: παρ. 73, 74, 75

εάν...στεφανώσητε: παρ. 168 (2)

απολύσετε: παρ. 69

Γραμματικές παρατηρήσεις:

συλλαβόντες: παρ. 310, 311, 312

ομογνώμονες: παρ. 178

Αρχικοί χρόνοι προς μελέτη:

λείπω(-ομαι), πέμπω(-ομαι), λαμβάνω(-ομαι), φέρω(-ομαι), γίγνομαι,

βάλλω(-ομαι)

Ασκήσεις:

1. oμογνώμονες: Να ανγνωριστεί γραμματικά και να κλιθεί.
2. στεφανουσθαι, αξιοι:

·        Ε.Α. στο γ΄ενικό και γ΄πληθυντικό.

·        Να κλιθεί ο Παρατατικός.

          3.Να βρεθούν οι υποθετικοί λόγοι του κειμένου και να αναλυθούν.

Read More

Ξενοφωντος Ελληνικά, Α΄, IV, 8-10

ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

ΘΕΜΑ 1^Ο

Ξενοφωντος Ελληνικά, Α΄, IV, 8-10

Λεξιλογικές επισημάνσεις:           

ήκω= έχω φθάσει

οίχομαι= έχω αναχωρήσει

κακως έχω= είμαι σε κακή κατάσταση

φεύγω= είμαι εξόριστος

Συντακτικές παρατηρήσεις:

των νεων: παρ. 32(2)

τα προς Λακεδαιμονίους: παρ. 27(6)

πριν δε ήκειν αυτόν: παρ. 174(β)

Γραμματικές παρατηρήσεις:

αποπλειν: παρ. 327

των νεων: παρ. 150(11)

τριάκοντα: παρ. 213

Αρχικοί χρόνοι προς μελέτη:

βούλομαι, ανοίγω(-ομαι), λαμβάνω(-ομαι), λέγω(-ομαι), ίστημι, ίσταμαι,

έχω(-ομαι), αιρω(-ουμαι), φεύγω

Ασκήσεις:

1.     ανήχθη, λαβών, συλλέξας, κατεστρέψατο: X.A. εκεί που βρίσκονται και Ε.Α. στο β΄ενικό αορίστου.

2.      συλλέξας, ναυσίν, μεθεστηκότα, χωρία, στάσεων: Να κλιθούν.

Read More

ΟΜΟΙΟΠΤΩΤΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ

ΟΜΟΙΟΠΤΩΤΟΙ ΟΝΟΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ

                                

1.  Παράθεση  

π.χ.  Ξενίας, ο στρατηγός.

·        Παραθέτει στη λέξη που προσδιορίζει μια ευρύτερη ιδιότητα.

·        Μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση.

π.χ.  Ξενίας, ος στρατηγός ην.

·        Τίθεται κατά κανόνα μετά τη λέξη που προσδιορίζει.

·        Μέρη του λόγου που δέχονται παράθεση:

Ø Ουσιαστικά (βλ. παραπάνω παράδειγμα).

Ø Αντωνυμίες (πιο σπάνια).

π.χ.  Έχομεν ημεις οι Πέρσαι όπλα.

        Τούτους  τους σωτηρας της πατρίδος ετίμων.

Ø Ολόκληρη πρόταση (προεξαγγελτική παράθεση).

π.χ.  Ο Αρμένιος εξεπλάγη, και το μέγιστον, εφοβειτο ότι έμελλε            οφθήσεσθαι.

2.  Επεξήγηση  

π.χ.  Ο κοινός ιατρός θεραπεύσει σε, χρόνος.

·        Τοποθετείται κοντά σε μια λέξη γενική και αόριστη και την αποσαφηνίζει, την επεξηγεί.

·        Στη μετάφρασή της χρησιμοποιείται συχνά το δηλαδή.

π.χ.  Ο κοινός γιατρός θα σε θεραπεύσει, δηλαδή ο χρόνος.

·        Μέρη του λόγου που δέχονται επεξήγηση:

Ø Ουσιαστικά (βλ. παραπάνω παράδειγμα).

Ø Δεικτικές αντωνυμίες.

π.χ.   Περικλης τούτων εγένετο μαθητής, Αναξαγόρου και Δάμωνος.

·        Μέρη του λόγου που μπορούν να λειτουργήσουν ως επεξήγηση:

Ø Ουσιαστικά (βλ. παραπάνω παραδείγματα).

Ø Απαρέμφατα και δευτερεύουσες προτάσεις.

π.χ.  Εις οιωνος άριστος, αμύνεσθαι περί πάτρης.

v Συχνά προσδιορίζουν το ουδέτερο της δεικτικής αντωνυμίας.

π.χ και τουτο εστι τό αδικειν, το πλέον των άλλων ζητειν έχειν.

 Τουτο λέγω, ως ου νομίζεις θεούς.

·        Μερικές φορές η επεξήγηση μπορεί να συνοδεύεται από το ρήμα λέγω:

π.χ.  Τελαμωνι δείξει μητρί τε, Εριβοια λέγω.

3.  Επιθετικός προσδιορισμός

π.χ. ναυτικόν και πεζόν στράτευμα

·        Δίνει στο ουσιαστικό μια μόνιμη και σταθερή ιδιότητα.

·        Συμφωνεί μαζί του στο γένος, τον αριθμό και την πτώση.

·        Ως επιθετικοί προσδιορισμοί μπορούν να λειτουργήσουν:

Ø Επίθετα (βλ. παραπάνω παράδειγμα).

Ø Επιθετικές μετοχές, αντωνυμίες και αριθμητικά: μέρη του λόγου που διαθέτουν τα χαρακτηριστικά του επιθέτου.

π.χ.  τόν νομιζόμενον λόγον ειπειν

        ο εμός πατήρ

        χίλιαι μναι

Ø Λέξεις και φράσεις με άρθρο μπροστά τους.

π.χ.  οι των Αθηναίων πρέσβεις

        οι νυν άρχοντες

        το περι τον Πειραια τειχος

Ø Ουσιατικά που δηλώνουν ηλικία, επάγγελμα, εθνικότητα.

π.χ.  πρεσβύτης ανήρ,      μάντις ανήρ,        Ελληνίς γυνή

4.  Κατηγορηματικός προσδιορισμός

π.χ.  Κατέλαβον τας κώμας ερήμους.

·        Δίνει στο ουσιαστικό μια παροδική, μεταβλητή ιδιότητα.

·        Συμφωνεί μαζί του στο γένος, τον αριθμό και την πτώση.

·        Δεν έχει ποτέ άρθρο (συχνά έχει το προσδιοριζόμενο από αυτόν).

π.χ.  βαθύς ο πλουτος

·        Ως κατηγορηματικοί προσδιορισμοί μπορούν να λειτουργήσουν:

Ø Επίθετα (βλ. παραπάνω παραδείγματα).

v Τα επίθετα πᾶς, ἅπας, ὅλος, ἄκρος, μέσος, ἔσχατος, μόνος, ἕκαστος όταν απαντώνται χωρίς άρθρο.

π.χ.  Πασαν έβλαπτεν την πόλιν.

        απας ο των ανθρώπων βίος

        μόνος ο παις

Ø Επιθετικές μετοχές.

π.χ.  Ειχον τας ασπίδας εκκεκαλυμμένας.

ΑΣΚΗΣΗ
Να αναγνωριστούν συντακτικά οι σημειωμένοι όροι:

Τῇ πρώτῃ ἡμέρᾳ ἀφίκοντο ἐπὶ τὸν ποταμὸν.

Ἐὰν νῦν τὴν ψῆφον δικαίαν θῆσθε, τὴν δόξαν ἀθάνατον καταλήψεσθε.

Ἐνταύθα ἀφικνεῖται Ἐπύαξα ἡ Συέννεσιος γυνή.

Κῦρος ἔχων ψηλὴν τὴν κεφαλὴν εἰς τὴν μάχην καθίστατο.

Ἐξελαύνει εἰς Ἰκόνιον τῆς Φρυγίας, πόλιν ἐσχάτην.

Τὸν δ’ αὖ ξύναιμον τοῦδε, Πολυνείκη λέγω.

Πάντες οἱ ἄνδρες ἀπῆλθον.

Οἱ Ἕλληνες ἀπέπεμψαν τὸν ἡγεμόνα δῶρα δόντες, ἵππον καὶ φιάλην ἀργυρᾶν.

              

Read More

Η Δοτικη Προσωπικη

Η δοτική προσωπική, όπως δηλώνει και το όνομά της, φανερώνει το πρόσωπο το οποίο αφορά το περιεχόμενο της πρότασης (πρβ. τη νεοελληνική γενική προσωπική). Η δοτική προσωπική, επομένως, προσδιορίζει το σύνολο του περιεχομένου της πρότασης και όχι έναν συγκεκριμένο όρο της. Είναι συχνή η εμφάνισή της σε προτάσεις με απρόσωπα ρήματα ή απρόσωπες εκφράσεις, όπου συσχετίζει το γενικό περιεχόμενο τη πρότασης με ένα συγκεκριμένο πρόσωπο.
-τοὺς ἐν τῷδε τῷ τάφῳ κειμένους  ἔδοξεν τῇ πόλει δημοσίᾳ θάπτειν.
-τοῦτο μὲν οὖν οὐ χαλεπὸν τῷ βουλομένῳ κατανοῆσαι.

Η δοτική προσωπική όμως εμφανίζεται και σε προτάσεις με προσωπικά ρήματα, στις οποίες αναλαμβάνει ποικίλες λειτουργίες. Συγκεκριμένα, μπορεί να δηλώνει:
1. τον κάτοχο ή τον φορέα του υποκειμένου του ρήματος (δοτική προσωπική κτητική) με ρήματα υπαρκτικά, όπως: εἰμί, ὑπάρχω, γίγνομαι.
-ἄλλοις μὲν γὰρ χρήματά ἐστι πολλὰ καὶ νῆες καὶ ἵπποι, ἡμῖν δὲ ξύμμαχοι ἀγαθοί.
-ἐτύγχανον λέγων ὅτι πολλαὶ καὶ καλαὶ ἐλπίδες ἡμῖν εἶεν σωτηρίας.
-ὑπάρχει γὰρ νῦν ἡμῖν οὐδὲν τῶν ἐπιτηδείων.


2. το πρόσωπο προς ωφέλεια ή βλάβη του οποίου συμβαίνει αυτό που δηλώνει η πρόταση (δοτική προσωπική χαριστική ή αντιχαριστική).
-ἐκέλευσε στεφανοῦσθαι πάντας τῷ θεῷ.
-ἥδε ἡ ἡμέρα τοῖς Ἕλλησι μεγάλων κακῶν ἄρξει.


3. το πρόσωπο προς αρέκεια ή δυσαρέσκεια, χαρά ή λύπη του οποίου συμβαίνει αυτό που δηλώνει η πρόταση (δοτική προσωπική ηθική). Η δοτική ηθική είναι συνήθως προσωπική αντωνυμία πρώτου ή δευτέρου προσώπου.
-καί μοι τὴν γραφὴν ἀνάγνωθι.
-Ὦ τέκνον, ἦ βέβηκεν ἡμὶν ὁ ξένος;


4. το πρόσωπο που ενεργεί (δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου ή του ποιητικού αιτίου). Η συγκεκριμένη δοτική συνοδεύει συνήθως τα εξής:

•  παθητικά ρήματα συντελικού χρόνου
• τα ρηματικά επίθετα σε -τὸς και -τέος
• μερικά απρόσωπα ρήματα όπως μέλει, μεταμέλει, παρεσκεύασται, ὁμολογεῖται, κλπ.

-περὶ μὲν οὖν τούτων τοσαῦτά μοι εἰρήσθω.
-περὶ μὲν τῶν ματαίων πολλὰ αὐτοῖς γέγραπται.
-σκέψασθε εἰ ἄρα ἐπ' ἀνδρείᾳ ὑμῖν μέγα φρονητέον.
-μετέμελεν δ᾽ αὐτοῖς ἁπάντων τῶν εἰρημένων.


5. το πρόσωπο κατά την κρίση του οποίου ή σε σχέση με το οποίο ισχύει το περιεχόμενο της πρότασης (δοτική προσωπική του κρίνοντος προσώπου ή της αναφοράς). Συνήθως πρόκειται για τη δοτική της μετοχής ενός ρήματος κίνησης ή ενός ρήματος που σημαίνει κρίση.
-Ἐπίδαμνός ἐστι πόλις ἐν δεξιᾷ ἐσπλέοντι ἐς τὸν Ἰόνιον κόλπον.
-οὐκ οὖν ἄτοπον οὑτωσὶ διαλογιζομένοις, τὰς μὲν δωρεὰς νυνὶ πλείους εἶναι.

Read More

H Δοτικη

H Δοτική Ως Αντικείμενο: Aντικείμενο σε δοτική δέχονται τα ρήματα που σημαίνουν: • Φιλική ή εχθρική διάθεση, ωφέλεια ή βλάβη: εὐνοῶ, βοηθῶ, λυσιτελῶ | φθονῶ, ἐπιβουλεύω, μάχομαι κ.α. π.χ. ὑμεῖς οὖν ἐμοί τε βοηθεῖτε καὶ τῷ δικαίῳ ἐγὼ δὲ οὐδενὶ πώποτε ἐφθόνησα • Ομοιότητα, συμφωνία: ὁμοιοῦμαι, συμφωνῶ, ὁμολογῶ κ.α. π.χ. τὸ τῆς πόλεως ὅλης ἦθος ὁμοιοῦται τοῖς ἄρχουσιν • Ευπείθεια ή υποταγή: πείθομαι, δουλεύω | ἀπειθῶ κ.α. π.χ. οἱ πολῖται τοῖς νόμοις πείθονται • Ακολουθία, διαδοχή: ἕπομαι, ακολουθω κ.α. π.χ. ἕψονται Κύρῳ • Προσέγγιση, συνάντηση: πελάζω, προσίημι, εντυγχάνω κ.α. π.χ. ενετύγχανον τάφροις πλήρεσιν ύδατος • Επικοινωνία ή ένωση: ὁμιλῶ, χρῶμαι, κεράννυμι κ.α. π.χ. τοιούτοις χρώμεθα συμβούλοις ὧν οὐκ ἔστιν ὅστις οὐκ ἂν καταφρονήσειεν • Ταιριάζει, αρμόζει: ἁρμόττει, προσήκει κ.α. π.χ. τὸ δὲ ζητεῖν πανταχοῦ τὸ χρήσιμον ἥκιστα ἁρμόττει τοῖς μεγαλοψύχοις καὶ τοῖς ἐλευθερίοις • Με δοτική συντάσσονται και σύνθετα με τις προθέσεις ἐν, σύν, ὑπό, ἐπί, παρά, περί, πρὸς και το επίρρημα ὁμοῦ : ἐμμένω, σύνειμι, ὑπόκειμαι, ἐπιτίθεμαι, παραγίγνομαι, περιπίπτω, πρόσειμι, ὁμονοῶ κ.α. π.χ. τοῖς ὅρκοις ἐμμένει ὁ δῆμος μεγάλοις ἀτυχήμασι περιπίπτει Ως Δοτική Αντικειμενική: Με τον συγκεκριμένο ετερόπτωτο προσδιορισμό συνάσσονται επίθετα και ουσιαστικά αντίστοιχα των παραπάνω ρημάτων που δηλώνουν: o Φιλική ή εχθρική διάθεση, ωφέλεια ή βλάβη: φίλος, εὔνους, ὠφέλιμος | ἐχθρός, κακόνους, βλαβερός κ.α. π.χ. Παυσανίας ἤρξατο εὔνους εἶναι τῷ δήμῳ καὶ οὐκ αἰσθάνεται καὶ τοὺς Κορινθίους ὑμῖν ἐχθροὺς ὄντας o Ομοιότητα, συμφωνία και αντίθετα: ὅμοιος, ἀνόμοιος, σύμφωνος κ.α. π.χ. ᾔδειν γὰρ ὅτι οἱ ὅμοιοι τούτῳ φοβήσοιντο o Ευπείθεια ή υποταγή: εὐπειθής, ὑπήκοος | απειθής κ.α. π.χ. ευπειθής τοις άρχουσιν εστί o Ακολουθία, διαδοχή: ἀκόλουθος, διάδοχος κ.α. π.χ. Ἀρίσταρχος διάδοχος Κλεάνδρῳ o Προσέγγιση, συνάντηση: γείτων, ὅμορος, πλησίος κ.α. π.χ. γείτων οικω τη Ελλάδι o Ταιριάζει, αρμόζει: ἁρμόδιος, ἀνάρμοστος, πρεπώδης, ἀπρεπής κ.α. π.χ. τό αισχρόν εστιν ανάρμοστον τω θεω. o Με δοτική αντικειμενική συντάσσονται και σύνθετα επίθετα με τις προθέσεις ἐν και σύν: συγγενής, σύμφυτος, έμφυτος, ένοχος κ.α. π.χ. αιδώς καί φόβος έμφυτα τοις ανθρώποις εισίν.

Read More

Η Γενικη

H Γενική Ως Αντικείμενο:

 Aντικείμενο σε γενική δέχονται τα ρήματα που σημαίνουν:

•  Μνήμη ή λήθη: μέμνημαι, επιλανθάνομαι κ.α  π.χ. ὅμως οὐκ ἐπελάθετο τοῦ θείου

• Φροντίδα, επιμέλεια ή αμέλεια: φροντίζω, ἐπιμελοῦμαι, ἀμελῶ, ὀλιγωρῶ κ.α π.χ. οὐ γὰρ ὠλιγώρουν τῶν κοινῶν

•  Φειδώ ή αφειδία: φείδομαι,ἀφειδῶ π.χ. οὐ χρημάτων ἐφείδετο 

•  Επιτυχία ή αποτυχία ή απόπειρα: ἐξικνοῦμαι, ἀποτυγχάνω, πειρῶμαι κ.α. π.χ. ῥᾴδιον μὲν τὸ ἀποτυχεῖν τοῦ σκοποῦ 

•  Εξουσία: τυραννῶ, προΐσταμαι κ.α. π.χ. ὃς κατ’ ἐκεῖνον τὸν χρόνον ἐτυράννει Μεγάρων

•  Έναρξη ή λήξη: ἄρχομαι, λήγω κ.α. π.χ. οὔτε ἄρχομεν πολέμου, ὦ ἄνδρες Πελοποννήσιοι, οὔτε τὰς σπονδὰς λύομεν

•  Σύγκριση, διαφορά, υπεροχή: περιγίγνομαι, προέχω,ὑστερῶ,ὑπολείπομαι κ.α π.χ. καὶ μὴν ἐμπειρίᾳ γε πολὺ προέχετε τῶν ἄλλων περὶ τὰ ναυτικά

•  Επαφή: ἅπτομαι, ἔχομαι, ψαύω κ.α. π.χ. χεῖρα δεξιὰν ὁρᾷς κώπης ἐπιψαύουσαν; 

•  Απόλαυση, αφθονία ή στέρηση: ἀπολαύω, βρίθω, ἀπορῶ κ.α. π.χ. τῶν ὑπαρχόντων ἀγαθῶν ἀπολαύουσι

• Χωρισμό ή απομάκρυνση: χωρίζομαι, διέχω, άπειμι κ.α. π.χ. ἔστι δὲ ἡ νῆσος Παρίων ἀποικία, ἀπέχουσα τῆς Ἀμφιπόλεως ἡμίσεος ἡμέρας μάλιστα πλοῦν

•  Συμμετοχής, κοινωνίας: μετέχω, κοινωνῶ, μεταλαμβάνω κ.α. π.χ. τῆς δὲ ἐλευθερίας μετέχουσι πάντες

• Αίσθηση ή αντίληψη: ἀκούω, γεύομαι, ὀσφραίνομαι, πυνθάνομαι κ.α. π.χ. τῶν μὲν μαρτύρων ἀκούετε

•  Επιθυμία: ἐφίεμαι, ἐπιθυμῶ, διψῶ κ.α. π.χ. πολλῶν δὲ χρημάτων ἐπιθυμεῖ

•  Σύνθετα με τις προθέσεις ἀπό, ἐκ, κατά, πρό, ὑπέρ: αποτρέπω, εκβάλλω, προαιρουμαι, υπέρκειμαι, καταφρονω κ.α. π.χ. καταφρόνει τῶν περὶ τὸν πλοῦτον σπουδαζόντων

 Ως Γενική Αντικειμενική:

Με τον συγκεκριμένο ετερόπτωτο προσδιορισμό συνάσσονται επίθετα αντίστοιχα των παραπάνω ρημάτων. Δηλαδή, αυτά που δηλώνουν:

• Μνήμη ή λήθη: επιμελής, αμελής κ.α. π.χ. μνήμη δὲ ἐγένετο καὶ τοῦ Λακεδαιμονίων χρηστηρίου                                            

•  Φροντίδα, επιμέλεια ή αμέλεια: μνήμων, ἀμνήμων κ.α. π.χ. οἰκείων ἅμα καὶ πολιτικῶν ἐπιμέλεια     
• Φειδώ ή αφειδία: φειδωλός, αφειδής κ.α. π.χ. φειδωλός κόπων 
•  Επιτυχία ή αποτυχία ή απόπειρα: ἔμπειρος, ἄπειρος, ἐπιτυχής κ.α. π.χ. πολλῶν ἤδη πολέμων ἔμπειρός εἰμι 
• Εξουσία ή υποταγή: κύριος, ἡγεμών, ὑπήκοος κ.α. π.χ. εἰ δὲ καὶ ταύτης κύριος τῆς χώρας γενήσεται 
•  Σύγκριση, διαφορά, υπεροχή: διάφορος, ἕτερος, ἀλλότριος κ.α. π.χ. οὕτω δὲ δρῶν οὐδὲν ἂν διάφορον τοῦ ἑτέρου ποιοῖ 
• Πλησμονή ή Στέρηση: ενδεής, κενός, πλήρης, μεστός κ.α. π.χ. ναυς κενή ανδρων  
• Χωρισμό ή απομάκρυνση: ἔρημος, ἐλεύθερος κ.α. π.χ. πόλις έρημος κατοίκων 
• Συμμετοχής, κοινωνίας: μέτοχος, κοινωνός κ.α. π.χ. μέτοχος του πολέμου

Read More